هرم مازلو
سلسله مراتب هرم مازلو معمولا به شکل یک هرم نشان داده می‌شود. در سطوح پائین‌تر هرم، ابتدائی و پایه‌ای ترین نیازها و در بالاترین سطح هرم، نیازهای پیچیده‌تر قرار دارند.
آبراهام مازلو (Abraham Maslow) نظریه روانشناسی خود را به عنوان «نظریه انگیزه‌های انسان» ارائه کرد. او افراد موفق بسیاری را مورد مطالعه قرار داد که در میان آنان، تعدادی مشاهیر علمی و سیاسی، دانشجویان برجسته دانشگاه‌ها و… حضور داشتند.
او معتقد بود مطالعه افراد ناتوان و بیچاره به یک نظریه روانشناسی ناتوان و بیچاره منتهی می‌شود.
به نظریه مازلو انتقادات مهمی هم وارد است. مثلا گروهی بر این باور هستند که نیازهای اساسی انسان خطی و سلسه‌مراتبی نیستند و اجزای تغییر ناپذیر هستی انسان‌اند.
آشنایی با نظریه مازلو دید خوبی به فرد می‌دهد ولی نباید آن را بیش از حد تعمیم داد و سعی کرد همه رفتارهای انسانی را در چارچوب آن گنجاند.
هرم مازلو چیست؟
وی نیازهای اساسی انسان را در یک هرم جا داده است که دارای پنج طبقه می باشد. طبقات پایین تر هرم نیازهای مهمتر و ساده تر و طبقات بالاتر نیازهای پیچیده تر ولی کمتر را نشان می‌دهند. نیازهای طبقه‌های بالاتر فقط وقتی مورد توجه فرد قرار می گیرند که نیازهای طبقه‌های پایین تر برطرف شده باشند.
هر وقت فردی به طبقه بالاتر حرکت کرد، نیازهای طبقه پایین تر چندان مورد توجه اصلی او نخواهد بود. اگر هم به شکل موردی به یک نیاز در طبقه‌های پایین تر نیاز پیدا کند به صورت موقتی اولویت آن نیاز را بالا می‌برد ولی هرگز به صورت دائمی به طبقه پایین‌تر باز نمی‌گردد.
مثلا یک شخص موفق از لحاظ تجاری که کارش را نیز دوست دارد در صورتی که مبتلا به سرطان شود که جزء نیاز طبقه پایین می باشد، وقت و انرژی زیادی را برای بهبود یافتن صرف می‌کند.
هرم سلسله مراتب نیازهای مازلو (هرم مازلو)، نظریه آبراهام مازلو نظریه پرداز کلاسیک در مورد نیازهای انسان است.
این نظریه در میان بینش های حاصل از جنبش روابط انسانی در مدیریت مقارن با دوران رکود اقتصادی بزرگ غرب از اهمیت ویژه برخوردار بوده و نظریه‌ای بنیادین محسوب می‌شود.
از پایه تا قله نیازهای پیچیده
هرم مازلو اغلب در پایه ای ترین سطح، نیازهای پایه ای را دارد و در نوک آن کم کم به نیازهای پیچیده می رسد . نیازهای پایه ای شامل نیازهای جسمی فرد مثل غذا خوردن، نیاز به آب، خواب، گرما و .. است و زمانی که این نیازها برآورده شود، افراد می توانند با امنیت کامل به سطح بعد بروند .
زمانی که در یک هرم پیشرفت کنیم، نیازهای اجتماعی فرد نیز برطرف می شود و بنابراین نیاز به عشق، دوستی و صمیمیت مهم می شوند و بعد از آن نیاز به داشتن اعتماد بنفس و رسیدن به موفقیت در فرد افزایش می یابد.
مازلو به شدت روی خودکار بودن و قبول داشتن خود واقعی فرد تاکید دارد و معتقد است که این کار باعث رشد و پیشرفت فرد می شود تا بتواند نیازهای پنهانی اش را برطرف کند .
نیازهای کمبودی در برابر نیازهای رشدی
مازلو باور دارد که نیازها شبیه به شعور هستند و نقش قابل توجهی را در رفتارهای انگیزشی ایفا می کنند. امنیت، حضور در اجتماع، نیازهای فیزیولوژیکی و اعتبار از نیازهای کمبودی هستند.
به این معنی که بدون برآورده ساختن آن ها زندگی ما کاملا غیر طبیعی پیش خواهد رفت و برآورده کردن همین نیازهای کم باعث می شود که از احساسات ناخوشایند و نتایج بد در ما جلوگیری شود.
مازلو بالاترین سطح این هرم را نیازهای رشدی قرار می دهد، یعنی نیازهایی که باعث رشد فرد می شود و این نیازها از کمبود چیزی صحبت نمی کنند، بلکه میل فرد به رشد کردن را نشان می دهند.
مازلو به این نکته تاکید دارد که این نیازها همیشه رشد کافی را نخواهند داشت ؛ مثلا برای بعضی از افراد نیاز به اعتماد بنفس نسبت به نیاز به عشق مهم تر است یا برای بعضی دیگر نیاز به خلاقیت مهم تر از از هر نیاز دیگری قابل اهمیت تر می باشد .
نیازهای فیزیولوژیکی
نیازهای پایه ای مازلو فیزیولوژیکی واضح هستند و شامل چیزهایی می شوند که برای زنده ماندن فرد حیاتی است که نمونه های این نیاز شامل موارد زیر است:
غذا
آب
تنفس
ثبات
علاوه بر نیازهای پایه ای به غذا و آب و اکسیژن، نیازهای فیزیولوژیکی شامل چیزهایی مثل مسکن و پوشاک نیز هستند. مازلو نیاز به دستشویی رفتن را نیز جزء این نیاز ها محسوب می کند .
نیازهای انسان
نیازهای امنیتی
با بالا رفتن و رسیدن به قسمت دوم این هرم از پایین، نیازها کم کم پیچیده تر می شوند و در این سطح نیاز امنیت مقدماتی است. افراد در این زمان ها نیاز به کنترل زندگی دارند و مایلند که امنیت کامل را احساس کنند . بعضی از نیازهای امنیتی شامل موارد زیر می باشد :
پیدا کردن شغل، بیمه داشتن، پول در حساب شخصی داشتن و زندگی کردن در یک محله امن جزء فعالیت هایی است که نیاز به امنیت را در فرد نشان می دهد. تمام نیازهایی که تا الان نام بردیم، نیازهای پایه ای بودند .
نیازهای اجتماعی
نیازهای اجتماعی در هرم مازلو، شامل مواردی مثل عشق، پذیرش و تعلق داشتن است . در این سطح، نیاز به روابط عاطفی باعث رفتار مناسب انسانی می شود که این نیازها شامل موارد زیر می باشد :
دوستی
روابط عاشقانه
خانواده
گروه های اجتماعی
گروه های اتحادی
سازمان های مذهبی و حسینه و مسجد و غیره
انسان ها برای دور شدن از مشکلاتی مثل افسردگی، تنهایی و اضطراب باید توسط کسی دوست داشته شوند و مورد پذیرش قرار بگیرند.
روابط شخصی با دوستان ، خانواده و افرادی که دوستشان داریم، نقش مهمی را در برآورده کردن این نیازها ایفا می کنند که در این بین عضویت در گروه های کتابخوانی ، گروه های مذهبی ، ورزشی ودیگر فعالیت ها نیز بسیار موثر است .
نیاز به اعتبار
در سطح چهارم هرم مازلو نیاز به قدرانی، اعتبار و احترام وجود دارد. زمانی که این نیازهای قبل را برآورده کنیم، به این سطح می رسیم که نیاز به اعتبار نیز نقش مهمی را در انگیزه فرد ایفا می کند .
در این مرحله چنانچه بخش سلامت نمناک اشاره کرده است فرد باید به گونه ای احساس کند که تمام تلاش هایش دیده می شود و نیاز به تمجید و تشکر از سمت دیگران را دارد .
این افراد با برآورده شدن این نیاز می توانند اعتماد بنفس خوبی را در بروز دادن قابلیت های خود به دست بیاورند.
نیازهای هویتی و قبول خود واقعی
در قسمت نوک این هرم مازلو نیاز به واقعیت بخشیدن به وجود خود را می بینم. بر آورده شدن این نیاز نهایت پتانسیل ها و توانایی فرد را بروز می دهد که تعریف مازلو از این نیاز به شرح زیر است :
این نیاز به این معناست که باید استعداد ها، توانایی ها، پتانسیل ها و . . . را بشناسیم و از آن ها استفاده کنیم. چنین افرادی می توانند بهترین باشند و این افراد از خوداگاهی بسیار بالایی برخوردار هستند و از عقاید و نظرات دیگران نمی ترسند و نسبت به آن ها بی اهمیت می باشند .
انتقادات به نیازها در هرم مازلو
هرم مازلو بسیار پر طرفدار است و در بسیاری از کارهای تجاری و آموزشی مورد استفاده قرار می گیرد. مفهوم مازلو اما بدون انتقاد نیست .
نیازهای یک انسان لزوما مطابق با هرم مازلو نیست .
تحقیقات نشان می دهد که بعضی از نیازهای هرم مازلو را نمی توان برای تکمیل شدن انسان در نظر گرفت و بعضی از نیازهای اساسی هنوز در هرم مازلو وجود ندارد و از طرفی بعضی از افراد معتقدند که ترتیب صحیح در این هرم استفاده نشده است .
آزمایش کردن این هرم سخت است .
یکی دیگر از انتقادهای موجود این است که نمی توان مورد آخر یا همان قبول خود واقعی را به طور کاربردی برای افراد توضیح داد زیرا مثال ها و نمونه های محدودی برای آن وجود دارد و در نتیجه آزمایش و به دست آوردن نتایج آن نیز سخت است .
منبع:
http://emarketing.blogfa.com/post/31
https://namnak.com/%D9%87%D8%B1%D9%85-%D9%85%D8%A7%D8%B2%D9%84%D9%88.p75287
